آمارها نشان می‌دهد ارزش دارایی‌هایی که شرکت‌های بورس در اختیار دارند رقم بزرگی در حدود ۱۰۰۰۰هزار میلیارد تومان است که ۴۶درصد این میزان در اختیار بانک‌هاست. این ارقام بیانگر آن است که بانک‌ها بخش مهمی از منابع مالی کشور را منجمد کرده‌اند.
میزان دارایی‌های یک شرکت در بورس اگرچه ملاک محکمی برای تصمیم‌گیری سهامداران برای خرید و فروش سهام آن شرکت نیست و سرمایه‌گذاران عمدتا از نسبت‌های سودآوری یک شرکت برای سرمایه‌گذاری در بورس استفاده می‌کنند، اما میزان بازده دارایی‌های یک شرکت ازجمله عوامل مهمی است که می‌تواند قدرت مالی یک شرکت را به نمایش بگذارد چرا که نشان می‌دهد که یک شرکت تا چه میزان قادر است از دارایی‌های تحت مدیریتش سود خالص ایجاد کند.
ضمن اینکه حقوق صاحبان سهام نیز بعد از کسر بدهی از دارایی‌ها مشخص می‌شود و نشان می‌دهد منافع سهامداران چقدر است. در چنین شرایطی می‌توان گفت میزان دارایی‌های یک شرکت ازجمله نماگر‌های مهم بازار سرمایه است که در جای خود مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.
مالکان بزرگ بورس چه کسانی هستند؟
تازه‌ترین اطلاعات از میزان دارایی کل شرکت‌های بورس نشان می‌دهد که جمع کل دارایی‌هایی که شرکت‌های بورس در اختیار دارند رقم بزرگی در حدود ۱۰۰۰۰هزار میلیارد تومان است که بخش عمده این دارایی‌ها شامل زمین و املاک مسکونی، کارخانجات و ماشین‌آلات است.
این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد که بخش عمده این دارایی‌ها در اختیار بانک‌هاست، اما بخش عمده این دارایی‌ها تولیدی نیستند و در بازار املاک سرمایه‌گذاری شده‌اند. در واقع ۴۶درصد از مجموع کل دارایی‌های موجود در بورس یعنی رقمی در حدود ۴۶۶۳هزار میلیارد تومان در اختیار بانک‌هاست که نکته مثبتی برای اقتصاد ایران محسوب نمی‌شود.
طبق این اطلاعات بانک ملت در حال حاضر۱۴۵۳هزار میلیارد تومان دارایی دارد و این شرکت از این نظر بزرگ‌ترین شرکت بازار سرمایه است. بعد از آن، بانک صادرات با ۷۹۷ هزار و بانک تجارت با ۷۷۵هزار میلیارد تومان دارایی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
میزان دارایی بانک‌هایی مانند پاسارگاد، پارسیان و اقتصاد نوین نیز بین ۲۴۰ تا ۶۲۰هزار میلیارد تومان است. این ارقام به‌معنای آن است که بخش عمده دارایی‌های بورس و شاید بتوان گفت اقتصاد ایران در اختیار بانک‌هاست و این موضوع نکته مثبتی برای بانک‌ها محسوب نمی‌شود چرا که از یک طرف منجر به انجماد منابع مالی در آنها شده و از طرف دیگر جنس دارایی آنها با سایر شرکت‌های تولیدی متفاوت است.
دارایی‌های منجمد
بانک‌ها در شرایطی بیشترین میزان دارایی‌ها را در اختیار دارند که در حال حاضر یکی از مشکلات اقتصاد ایران ناترازی بانک‌هاست. به زعم اقتصاددانان در کنار کسری بودجه دولت، ناترازی بانک‌ها یکی از مهم‌ترین دلایل تورم‌های بالا در اقتصاد ایران است.
آمارها نشان می‌دهد با وجود این حجم از دارایی‌ها که در اختیار نظام بانکی است در طول یک سال گذشته رقابت بانک‌ها در عملیات شبانه برای تامین کسری نقدینگی خود هر روز در حال افزایش است. این در حالی است که اگر این دارایی‌ها به منابع نقد تبدیل شده بودند بخشی از مشکلات نظام بانکی حل می‌شد.
نکته دیگر این است که جنس دارایی‌هایی که در اختیار شرکت‌ها است با یکدیگر متفاوت است؛ به‌طور مثال بخش عمده دارایی‌های هلدینگ خلیج‌فارس که بزرگ‌ترین شرکت بورس است و بیش از ۶۰۰هزار میلیارد تومان است، شامل کارخانه‌ها و ماشین‌آلات این شرکت است که صرف تولید و ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد کشور می‌شود، اما بخش عمده دارایی بانک‌ها در بخش مسکن رسوب کرده و منجر به چالش‌های اقتصادی شده است.
نکته اصلی اما این است که به غیر از املاکی که در قبال وثایق بانکی به صورت حقوقی توسط بانک‌ها تصاحب شده سایر این اموال مازاد از طریق منابع موجود در بانک‌ها خریداری شده‌اند.
این به آن معناست که بخش بزرگی از منابع مالی نظام بانکی به جای اینکه صرف پرداخت وام به تولید و مردم شود، تبدیل به دارایی‌های منجمد در بسیاری از بخش‌ها به‌ویژه در بخش مسکن شده و برخی شرکت‌ها ناکارآمد شده که نه فقط هیچ فایده‌ای برای اقتصاد ندارند بلکه یک دارایی منجمد محسوب می‌شوند. به زعم برخی کارشناسان تملک این میزان دارایی توسط بانک‌ها در بازار مسکن، خود عاملی برای تلاطم در این بازار است.
