محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، از رکوردشکنی صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۳ خبر داد.
به گزارش بنکر (Banker)، بر اساس اعلام رسمی وی، مجموع صادرات کالاهای ایرانی در این سال ۱۱۶ میلیارد دلار بوده که ۶۷ میلیارد دلار آن مربوط به صادرات نفتی و ۴۹ میلیارد دلار آن صادرات غیرنفتی بوده است.
این آمار در شرایطی مطرح می‌شود که در دوره برجام، بیشترین میزان صادرات نفتی ایران در سال ۱۳۹۶ معادل ۶۵.۸ میلیارد دلار بوده است.
بنابراین، اگر این ارقام صحت داشته باشند، صادرات نفت ایران در سال ۱۴۰۳ از اوج دوران برجام نیز فراتر رفته است.
افزایش ۱۸ درصدی صادرات نفت در مقایسه با سال قبل
طبق گزارش بانک مرکزی، صادرات نفتی ایران در سال ۱۴۰۲ معادل ۵۵.۴ میلیارد دلار و در سال ۱۴۰۱ حدود ۵۶.۷ میلیارد دلار بوده است.
بنابراین، افزایش ۱۰.۳ میلیارد دلاری نسبت به سال ۱۴۰۲ نشان‌دهنده رشد ۱۸ درصدی صادرات نفتی ایران در سال ۱۴۰۳ است.
پرسش‌هایی درباره شفافیت آماری و واقعیت صادرات نفت
با وجود اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی، آمارهای تجارت خارجی و صادرات نفت دارای تناقض‌هایی هستند.
برای مثال، عبدالناصر همتی در بهمن ۱۴۰۳ اعلام کرده بود که طی ۱۰ ماه نخست سال، بیش از ۳۰ میلیارد دلار صادرات نفت انجام شده است. حال چگونه طی دو ماه، این عدد به ۶۷ میلیارد دلار رسیده، سوالی است که نیاز به شفاف‌سازی فوری دارد.
از سوی دیگر، آمار صادرات غیرنفتی اعلام‌شده توسط گمرک، معادل ۵۷.۸ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۳ بوده، در حالی که بانک مرکزی این رقم را ۴۹ میلیارد دلار عنوان کرده است؛ اختلافی ۸.۸ میلیارد دلاری که نیاز به بررسی دارد.
چرا اثر افزایش صادرات نفت در شاخص‌های اقتصادی دیده نمی‌شود؟
اگرچه گفته می‌شود ایران رکورد صادرات نفت را شکسته، اما نرخ تورم سالانه کشور در سال ۱۴۰۳ طبق اعلام مرکز آمار، ۳۲.۵ درصد بوده است.
در حالی که در سال ۱۳۹۶ با صادرات ۶۵.۸ میلیارد دلاری نفت، نرخ تورم بین ۸ تا ۹ درصد اعلام شد.
با وجود افزایش فروش نفت و ورود ارز به کشور، اثر محسوسی بر نرخ ارز، تورم یا شاخص‌های کلان اقتصادی دیده نمی‌شود.
این مسئله موجب تردید درخصوص نحوه محاسبه واقعی درآمدهای نفتی و میزان وصول آن شده است.
لزوم شفاف‌سازی درباره آمار صادرات نفت
با توجه به نوسان‌های قیمت جهانی نفت در سال ۱۴۰۳ که بین ۶۷ تا ۸۶.۹ دلار در هر بشکه بوده و همچنین اعمال تخفیف‌های نفتی توسط ایران، میانگین درآمد نفتی ایران از فروش ۱.۵ میلیون بشکه در روز طبق برآورد مؤسسات بین‌المللی، حدود ۴۲ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
حال این سؤال مطرح است که: آیا صادرات گاز و فرآورده‌های نفتی توانسته‌اند درآمد نفتی کشور را به رقم اعلام‌شده ۶۷ میلیارد دلار برسانند؟
