به گزارش بنکر (Banker)، همزمان انتشار خبر آزادسازی ۵میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه‌شده ایران و افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به توافق در وین به افزایش شدت این نزول کمک کرد.
قیمت هر دلار آمریکا که از ۱۵آبان‌ماه و اندکی قبل از آغاز مذاکرات هسته‌ای در وین وارد کانال صعودی شده بود، از چند هفته پیش وارد کانال نزول شده و سرعت این نزول هر روز بیشتر می‌شود؛ به‌طوری که ظرف ۲روز گذشته قیمت هر دلار آمریکا دست‌کم ۱۲۰۰تومان کاهش یافته است.
این روند در مبادلات دیروز هم ادامه داشت و موجب شد قیمت هر دلار آمریکا با ۲.۳درصد افت به ۲۷هزار و ۷۲۰تومان برسد. به این ترتیب قیمت هر دلار آمریکا اکنون به سطح قبل از آغاز مذاکرات هسته‌ای در وین در ۱۵آبان رسیده؛ در آن زمان قیمت هر دلار در محدوده ۲۷هزار و ۸۰۰تومان بود.
با آغاز نزول قیمت دلار، قیمت طلا و سکه هم شروع به نزول کرده؛ به‌طوری که قیمت هر سکه طرح جدید پس از ماه‌ها مقاومت در کانال ۱۳میلیون تومان ظرف ۲روز گذشته با افت‌های سنگینی مواجه شده و دیروز حتی به ۱۲میلیون و ۱۰۰هزار تومان رسید. قیمت سکه ظرف چند روز گذشته بیش از یک‌میلیون تومان کاهش یافته است. اما دلایل این نزول چیست؟
دلایل نزول
بررسی‌ها نشان می‌دهد سرعت نزول دلار در مبادلات دیروز در شرایطی بیشتر شد که برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن بود که مذاکرات هسته‌ای در وین به مرحله نهایی رسیده و احتمال انجام یک توافق بیشتر از گذشته شده است. برخی شایعات حتی حاکی از آن بود که توافق اولیه حاصل شده و قرار است نتایج نهایی این توافق تا ۱۰بهمن‌ماه اعلام شود؛ موضوعی که البته برخی کانال‌های خبری دیروز آن را رد کردند.
پیش از این میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات هسته‌ای در وین نیز در توییتی اعلام کرده بود: ما باید خودمان را به سمت تکمیل موفقیت‌آمیز مذاکرات در اسرع وقت، ترجیحا تا اوایل فوریه آماده کنیم. او دیروز هم در این‌باره گفت: دیگر تمام مشارکت‌کنندگان در گفت‌وگو‌های وین این را تأیید کرده‌اند که پیشرفت‌هایی به سوی توافق برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها ایجاد شده است. روز پنجشنبه نیز ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه گفته بود مطمئنم می‌توانیم به توافق برسیم.
آزادسازی منابع ارزی
توافق هسته‌ای اما همه ماجرا نیست و به‌نظر می‌رسد عوامل دیگری نیز در نزول قیمت دلار ظرف چند روز گذشته نقش داشته‌اند. احمد میرآبادی فراهانی، نماینده قم در مجلس گفت: ۵میلیارد دلار از منابع بلوکه‌شده آزاد شده که بخش عمده‌ای از آن وارد کشور و مابقی نیز تبدیل به خط اعتباری شده است. هنوز مشخص نیست این منابع از کدام کشور آزاد شده، اما با توجه به آنکه پنجشنبه گذشته وزارت برق عراق اعلام کرده بود تمام بدهی خود بابت واردات گاز از ایران به‌جز ماه دسامبر۲۰۲۱ را به یک صندوق اعتباری واریز کرده است، احتمال می‌رود بخش عمده دلارها از مسیر بغداد آزاد شده باشد که بنا به گفته‌ها بین ۵ تا ۷میلیارد دلار به تهران بدهی دارد.
گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که در صورت انجام توافق هسته‌ای در وین بخش بیشتری از منابع ارزی ایران در سایر کشور‌ها آزاد خواهد شد و سفر مقامات عربستان سعودی و کره‌جنوبی به وین و مشارکت در گفت‌وگو‌های هسته‌ای این گمانه‌زنی‌ها را تقویت کرده است.
طبق برآوردها ایران ۷میلیارد دلار در هند به‌صورت مسدودشده دارد و برخی رسانه‌ها نیز از ۲۰میلیارد دلار دارایی ایران در چین نوشته‌اند. هرچند وزارت خارجه می‌گوید در چین پول بلوکه‌شده‌ای وجود ندارد و هر زمان بخواهد می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد. حجم منابع ارزی بلوکه‌شده ایران در کره‌جنوبی نیز ۷میلیارد دلار است.
برخی اطلاعات دیگر نشان می‌دهد کشورهای عمان، ژاپن و لوکزامبورگ نیز به‌ترتیب ۵، ۳ و ۱.۵میلیارد دلار به ایران بدهکار هستند که آزادسازی این منابع می‌تواند تأثیر عمیقی بر بازار ارز داشته باشد.
تسهیل در نقل و انتقال ارز
برخی خبر‌های غیررسمی نشان می‌دهد به غیر از مذاکرات هسته‌ای و آزادسازی منابع ارزی ایران، اقدامات وزارت خارجه برای بهبود روابط با دولت طالبان، به تسهیل در مبادلات ارزی با افغانستان منجر شده که می‌تواند جریان ورودی ارز به کشور را افزایش دهد.
برخی خبر‌ها حاکی از آن است که در جریان سفر مقامات طالبان به ایران قرار شده حجم تبادلات ارزی ایران از طریق بازار ارزی هرات افزایش یابد. بازار ارزی هرات در کنار دوبی، استانبول و سلیمانیه در عراق ازجمله بازارهای مهم ارزی به‌ویژه در دوره تحریم‌ها بوده‌اند؛ هر نوع رشد تجارت و تسهیل در نقل و انتقال‌های ارزی از این مناطق می‌تواند به‌طور مستقیم بازار ارز را در چهارراه استانبول تحت‌تأثیر قرار دهد.
در کنار این موضوع، عوامل دیگری ازجمله افزایش قیمت ارز در سامانه نیما به ۲۵هزار تومان که تجار و بازرگانان را تشویق کرده است ارز بیشتری در این سامانه عرضه کنند و در عین حال تعیین قیمت دلار در بودجه سال‌جاری به نرخ نیما، از دیگر عوامل بنیادی هستند که زمینه کاهش قیمت دلار را فراهم کرده‌اند.
