بسیاری از ما زمانی که واژه‌ی «واردات» را می‌شنویم، ذهن‌مان بلافاصله به سمت بازرگانان بزرگ، انبارهای عظیم، یا کانتینرهایی در بنادر شلوغ می‌رود. اما واقعیت این است که واردات کالا الزاماً یک فعالیت پیچیده، ثروتمندانه یا انحصاری نیست. اتفاقاً، در دنیای امروز، خیلی از افرادی که حتی سابقه‌ی بازرگانی ندارند، توانسته‌اند وارد این حوزه شوند؛ آن هم نه با سرمایه‌های کلان، بلکه با درک درست از مراحل، قوانین و بازار.
مقاله‌ای که در حال مطالعه‌اش هستید، صرفاً برای متخصصان نوشته نشده. اگر شما هم به دنبال برداشتن قدم اول در مسیر واردات هستید، این راهنما دقیقاً همان چیزی است که می‌تواند نقطه‌ی شروع‌تان باشد؛ مسیری که با دانش و تصمیم‌گیری درست، به نتایج قابل اتکا منتهی می‌شود.
انتخاب درست کالا، نیمی از مسیر است
بیشتر شکست‌های وارداتی نه در گمرک یا حین حمل‌ونقل، بلکه در همان گام اول یعنی «انتخاب کالا» رخ می‌دهد. اینکه چه کالایی را وارد کنیم، چقدر از آن در بازار نیاز هست، حاشیه سودش چقدر است، قوانین ممنوعیت یا محدودیت دارد یا نه، همه از سوالاتی هستند که باید پیش از هر اقدامی، به آنها پاسخ داد.
برای مثال، ممکن است واردات یک کالای الکترونیکی در سال ۱۴۰۲ مجاز و سودآور باشد، اما در سال بعد به دلایل ارزی یا تعرفه‌ای ممنوع شود. یا ممکن است کالایی در بازار داخلی اشباع شده باشد، ولی واردکننده تازه‌کار به دلیل دیدن سود ظاهری در سایت‌های خارجی، به سراغش برود و ضرر کند. وانیکس هلدینگ در تجربه‌های عملی خود نشان داده که یکی از کلیدهای موفقیت در واردات، داشتن اطلاعات به‌روز و دقیق از بازار مقصد است، نه صرفاً تکیه بر ترندهای جهانی.
چالش‌های پنهان واردات
اگر واردات را صرفاً یک خرید از کشور دیگر بدانیم، بخش زیادی از واقعیت را نادیده گرفته‌ایم. واقعیت این است که واردات، به نوعی هنر مدیریت زنجیره‌ای از ریسک‌هاست؛ ریسک نوسان نرخ ارز، ریسک کیفیت کالا، ریسک تأخیر در حمل، ریسک ترخیص در گمرک، و حتی ریسک تغییر سیاست‌های تجاری.
برای نمونه، فرض کنید کالایی را از چین خریداری کرده‌اید. اگر حمل‌ونقل‌تان از نوع دریایی باشد، ممکن است با تأخیرهایی مواجه شوید که هزینه خواب سرمایه‌تان را افزایش دهد. یا در زمان ترخیص، گمرک به علت اختلاف کد تعرفه‌ای، اجازه ترخیص ندهد و شما مجبور به پرداخت جریمه شوید. یکی از نقاط قوت شرکت‌های بازرگانی همین مدیریت چالش‌های اجرایی و حقوقی واردات است که برای تازه‌کارها اغلب نامرئی و پرهزینه است.
گام‌به‌گام تا رسیدن کالا
بعد از انتخاب کالا و اطمینان از مجاز بودن واردات آن، حالا وقت آن است که وارد مسیر اجرایی شویم. اولین گام، داشتن کارت بازرگانی است. بدون این کارت، امکان ثبت سفارش رسمی و ترخیص وجود ندارد. بعد از آن باید مراحل زیر طی شود:
ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت، دریافت مجوزهای لازم مثل بهداشت یا استاندارد، انجام حواله ارزی (در صورت نیاز به ارز دولتی)، انتخاب روش حمل (هوایی یا دریایی)، تنظیم اسناد حمل، و در نهایت ترخیص از گمرک.
هر کدام از این مراحل دنیایی از جزئیات و اصطلاحات دارد. برای مثال، اگر کالای شما مشمول استاندارد اجباری باشد ولی گواهی آن را نداشته باشید، ممکن است به آزمایشگاه ارجاع شود و چند هفته‌ای در گمرک معطل بماند. یا اگر اسناد حمل (مثل فاکتور یا لیست عدل‌بندی) ناقص باشد، فرآیند ترخیص متوقف می‌شود.
چطور کالا به دست ما می‌رسد؟
یکی از بخش‌های مهم و البته نسبتاً نادیده گرفته‌شده در واردات، مسئله‌ی لجستیک است. خیلی‌ها فکر می‌کنند به‌محض اینکه خرید را انجام دادند، همه‌چیز تمام شده است. در حالی که تازه بخش جدی ماجرا آغاز می‌شود. انتخاب بین حمل دریایی و هوایی، زمان‌بندی ارسال، هماهنگی با خطوط حمل، رزرو کانتینر، بیمه‌نامه، اسناد حمل، و بسیاری مسائل دیگر در این مرحله نقش‌آفرینی می‌کنند.
اگر کالایی را به‌صورت فله‌ای بخرید اما بسته‌بندی مناسبی نداشته باشید، ممکن است در حمل آسیب ببیند. یا اگر حمل‌تان هوایی باشد و وزن حجمی آن بالا باشد، هزینه‌ها چند برابر خواهند شد. نگاه حرفه‌ای به این موضوع می‌تواند تفاوت بین سودآور بودن یا شکست یک واردات را مشخص کند.
گمرک؛ جایی که همه‌چیز رسمی می‌شود
گمرک، محل اجرای قوانین و محل پایانی سفر کالاست. در این مرحله، شما باید بتوانید با اسناد معتبر، کالا را ترخیص کنید. کارشناسان گمرکی، اطلاعات ثبت سفارش شما را با فاکتور و اسناد حمل تطبیق می‌دهند. هرگونه مغایرت می‌تواند موجب جریمه یا توقیف کالا شود.
همچنین در این مرحله، باید هزینه‌های گمرکی شامل حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده، و هزینه‌های جانبی دیگر را پرداخت کنید. همه‌ی این موارد، مستقیماً بر قیمت تمام‌شده کالای وارداتی تأثیر می‌گذارد. اگر از خدمات یک شرکت حرفه‌ای استفاده می‌کنید، این هزینه‌ها از قبل محاسبه شده و در برنامه‌ریزی‌تان لحاظ می‌شود. در غیر این صورت، ممکن است غافلگیر شوید.
واردات هوشمندانه به چه معناست؟
واردات در دنیای امروز فقط خرید و فروش نیست؛ بلکه بخشی از استراتژی تأمین، زنجیره تأمین جهانی و در نهایت بهره‌برداری از مزیت‌های رقابتی است. این یعنی شما نه فقط باید به‌فکر سود کوتاه‌مدت باشید، بلکه باید با دید بلندمدت، تأمین‌کننده‌های معتبر پیدا کنید، روابط بلندمدت بسازید، ریسک‌های ژئوپلیتیکی را در نظر بگیرید و با تغییر سیاست‌های تجاری، خودتان را به‌روز نگه دارید.
این همان چیزی است که واردکنندگان حرفه‌ای از تازه‌واردها متمایز می‌کند. آنها فقط به‌دنبال یک کانتینر سودآور نیستند؛ آنها شبکه‌ای از دانش، تجربه و ارتباط را توسعه می‌دهند.
از اینجا به بعد را چطور ادامه دهیم؟
اگر تا اینجای مقاله را خوانده‌اید، یعنی به‌طور جدی به ورود به دنیای واردات فکر می‌کنید. توصیه‌ی ما این است که قبل از هر اقدامی، شروع به یادگیری عمیق‌تر مفاهیم پایه‌ای کنید: مثل شناخت تعرفه‌های گمرکی، استانداردها، اینکوترمز، مدل‌های حمل‌ونقل، و ریسک‌های قراردادهای بین‌المللی.
قدم بعدی می‌تواند مشاوره با افرادی باشد که این مسیر را طی کرده‌اند. همچنین مطالعه موردی واردکنندگان موفق یا ناموفق به شما کمک می‌کند تا از اشتباهات رایج دوری کنید. اگر هم ترجیح می‌دهید با یک شریک حرفه‌ای کار را شروع کنید، وانیکس هلدینگ می‌تواند نقطه‌ی شروع مطمئنی برای شما باشد.
