به گزارش بنکر، همزمان با اصلاح قیمت بنزین محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که دولت برای حمایت از طبقات متوسط و کمدرآمد جامعه به آنها کمکهای معیشتی پرداخت میکند. او گفته بود این کمکها شامل ١٨میلیون خانوار و در واقع ٦٠میلیون ایرانی میشود. کمک معیشتی دولت به خانوادههای ایرانی حداقل ٥٥هزار تومان برای خانوادههای تکنفره و حداکثر ٢٠٥هزار تومان برای خانوادههای پنجنفره و بالاتر درنظر گرفته شده است. با وجود این، بسیاری از ایرانیها سراغ سامانه اعلامشده از سوي دولت رفتهاند تا نسبت به دريافتنكردن كمك معيشتي اعتراض كنند.
محمد شریعتمداری، وزیرکار و احمد میدری، معاون رفاه او به تلویزیون گفتند که چند ملاک برای شناسایی مشمولان کمکهای معیشتی داشتهاند. به گفته آنها، افرادی که دارای ملک بیشتر از یکمیلیارد تومان هستند، خودرویی به ارزش بیشتر از ٢٥٠میلیون تومان دارند یا سه سفر خارجی غیرزیارتی در سال داشتهاند، در جمع افرادی قرار میگیرند که تمکن مالی دارند. البته آنها به درآمدهای ماهانه بالای پنجمیلیون تومان و همچنین سرکشی به حسابهای بانکی بهعنوان ديگر شاخصها اشاره کردهاند. به جز این موارد گفته شده است افرادی که وامهای بانکی بالای ٣٠٠ میلیون تومان گرفتهاند، از فهرست مشمولان کمکهای حمایتی حذف میشوند.
مالکان خانههای یکمیلیارد تومانی پولدار نیستند
براساس گزارش دفتر اقتصاد مسکن وزارت راهوشهرسازی، قیمت مسکن در هشتماهه ابتدای سال٩٨ با ٧٥درصد افزایش نرخ نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است. براساس این گزارش، متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در پایتخت، ۱۲میلیون و ۶۱۷هزار و ۶۰۰ تومان بوده است. با این حساب فردی که در تهران خانه یکمیلیارد تومانی دارد، در واقع مالک یک خانه حدود ٨٠متری است.
براساس گزارشهای بانک مرکزی، ایرانیان چیزی حدود ٣٠درصد از درآمدشان را صرف هزینههای مربوط به مسکن میکنند که با افزایش قیمت مسکن گفته میشود این سهم بیشتر شده است. به گزارش ایرنا، پیروز حناچی، شهردار تهران در یکصد و دومین نشست مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران گفته است که این سهم برای تهرانیها به بیش از ٥٠درصد رسیده است. منتقدان توجه به شاخص قيمت مسكن افراد براي پرداخت كمك معيشتي ميگويند بسياري از مالکان خانههای یکمیلیارد تومانی و بالاتر از آن بايد اقساط سنگین چندمیلیون تومانی به بانكها بپردازند. در مقابل اما شماري از كارشناسان اقتصادي ديدگاهي متفاوت دارند. مهدی تقوی، اقتصاددان به «شهروند» میگوید که کمکهای معیشتی و یارانه تنها باید به قشر ضعیف و دهکهای اول و دوم و نهایتا دهک سوم درآمدی پرداخت شود و در هیچ جای دنیا مرسوم نیست که به قشر متوسط کمک حمایتی و یارانه نقدی بدهند. مهدی پازوکی، کارشناس اقتصاد هم با اشاره به اینکه توزیع ٣٠هزارمیلیارد تومان پول نقد اثرات تورمی دارد، به «شهروند» میگوید: «گرچه معیارهای دولت نمیتواند افراد را در طبقه ثروتمند و برخوردار قرار دهد اما کسانی که خودروی ٢٥٠میلیون تومانی به بالا دارند، قطعا جزو مسافرکشها نیستند و خودرویی برای استفاده شخصی در اختیار دارند.» براساس گزارشی که مرکز آمار منتشر کرده است، ٤٨,٧درصد از ایرانیها خودروی شخصی دارند و بقیه خودروی شخصی ندارند که همین موضوع میتواند افراد دارای خودروی شخصی را در طبقات بالاتر درآمدی قرار دهد.
پازوکی تأکید میکند که یارانه و کمکهای حمایتی براساس اصول اقتصادی حق دهکهای ضعیف درآمدی است.
با وجود این، نکته دیگری که کارشناسان اقتصادی درباره اصلاح قیمت بنزین به آن تأکید میکنند، این است که قیمت جهانی بنزین تغییری نداشته و آنچه باعث شده است شکاف قیمت بنزین ایران و جهان زیاد شود، ریزش شدید ارزش پول ملی ایران بوده است. مهدی پازوکی به «شهروند» میگوید: «زمانی که دلار هزار تومان بود، قیمت یک لیتر بنزین هزارتومانی میتوانست به نرخ جهانی باشد اما با ریزش ارزش ریال و چهاربرابرشدن قیمت دلار شکاف قیمت بنزین با نرخهای جهانی زیاد شد که البته این موضوع مربوط به سیاستهای نادرست در حوزه اقتصاد کلان است.»
با این حساب گرچه قیمت بنزین، دستمزدهای پایینتر از میانگین جهانی در ایران و جهش قیمت مسکن ناشی از مشکلات سیاستگذاریهادرحوزه اقتصاد کشور است اما کارشناسان تأکید دارند که صاحبان خانههای یکمیلیارد تومانی و خودروهای ٢٥٠میلیون تومانی هم مستحق دریافت یارانه و کمکهای معیشتی نیستند و این کمکها تنها باید بین دهکهای ابتدایی درآمدی توزیع شود.